• Başlangıç
  • Beşbalıklı Şingko Şeli Tutung Anısına Uluslararası Eski Uygurca Çalıştayı Bildirileri
  • Dîvânu Lugâti’t-Türk Veri Tabanı
  • Eskişehir İli Manav Ağızları
  • Hamza Zülfikar Armağanı
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Ayna
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Ben Deli miyim?
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Billur Kalp
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Bir Muadele-i Sevda
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Cadı
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Can Pazarı
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Dirilen İskelet
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Dünyanın Mihveri Kadın mı, Para mı?
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Efsuncu Baba
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Eşkıya İninde
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Evlere Şenlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu?
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Gönül Bir Yel Değirmenidir Sevda Öğütür
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Gulyabani
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Hakk’a Sığındık
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Hayattan Sahifeler
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – İffet
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – İnsan Önce Maymun muydu?
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Kaderin Cilvesi
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Kesik Baş Zabıta Romanı
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Kokotlar Mektebi
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Metres
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Mezarından Kalkan Şehit
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Muhabbet Tılsımı
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Mürebbiye
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Namuslu Kokotlar
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Nimetşinas
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Sevda Peşinde
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Şeytan İşi
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Şıpsevdi
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Son Arzu
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Tesadüf
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Toraman
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Tutuşmuş Gönüller
  • Hüseyin Rahmi GÜRPINAR – Utanmaz Adam
  • IX. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bilge Tonyukuk Anısına (I. Cilt)
  • IX. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bilge Tonyukuk Anısına (II. Cilt)
  • Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Fiil Çekim Kılavuzu
  • KAYGUSUZ ABDÂL KÜLLİYATI: Abdurrahman GÜZEL
  • Nutuk Veri Tabanı
  • Prozodi (Bürün Bilimi) ve Konuşma Çalıştayı Bildirileri
  • Süreli Yayınlar Veri Tabanı
  • TDK Üyeleri
  • Türk Edebiyatında Mizah
  • Türkçe-Arapça / Arapça-Türkçe Karşılıklar Kılavuzu
  • Türkçenin Eğitimi-Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar
  • Türkçenin Ekranla İmtihanı
  • Türkiye Türkçesinde Adlarla Ön Adların Birliktelik Kullanımı ve Eş Dizimi Sözlüğü
  • Uluslararası Kutadgu Bilig Kurultayı Bildirileri
  • V. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri
  • VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (I. Cilt)
  • VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (II. Cilt)
  • VIII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (I. Cilt)
  • VIII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (II. Cilt)
  • Yunus Emre’nin Vefatının 700. Yıl Dönümü Anısına Uluslararası Türkçenin Anadolu’da Yazı Dili Oluşu Sempozyumu

Logo

Gezinme
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Görev ve Hedef
    • Tarihçe
    • Önceki Başkanlarımız
    • Başkan
    • Başkan Yardımcısı
    • TDK Üyeleri
    • Teşkilat Şeması
    • Bilgi Edinme Hakkı
    • Strateji Geliştirme
    • Mevzuat
    • Kamu Hizmetleri Standartları Tablosu
  • Yayınlar
    • Türk Dili Dergisi
    • Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
    • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten
    • Süreli Yayınlar Veri Tabanı
    • Makale ve Kitap Gönder
    • Yeni Yayınlar
    • Satıştaki Yayınlar
    • E-kitaplar
    • Basım Kuralları
    • Genel Dağıtımcılarımız
  • Bütünleşik Bilgi Sistemi
    • Etkinlik ve Destek Sistemi (EDSİS)
    • Bilimsel Proje Sistemi (PROSİS)
    • Yayın Takip Sistemi (YAYSİS)
    • Bildiri Yönetim Sistemi
    • Türk Dil Kurumu E-posta
    • Elektronik Belge Yönetim Sistemi(EBYS)
  • Kütüphane
    • Kütüphane Hakkında
    • AYK Toplu Katalog
    • Katalog Taraması
    • El Yazmaları ve Nadir Eserler
  • Sözlükler
  • Atatürk Köşesi
    • Nutuk Veri Tabanı
    • Fotoğraflar
    • Afet İnan’dan Atatürk’le İlgili Anılar
    • Atatürk’ün Vasiyeti
    • Çeşitli Yazılar
    • TDK Yayınlarında Atatürk
    • Türk Dili dergisinde Atatürk
    • Mustafa Kemal Atatürk Veri Tabanı(ATAM)
  • İletişim

“Geçmişten Günümüze Türklerde Mezar Taşı Sözleri” adlı konferans gerçekleştirildi

Haber Belgeliği
DSC 0042

        Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Halk Bilimi Bölümü Başkanı ve Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Şeref BOYRAZ tarafından “Geçmişten Günümüze Türklerde Mezar Taşı Sözleri” konulu konferans, 22 Mayıs 2014 tarihinde Türk Dil Kurumu Konferans Salonunda gerçekleştirildi.

Türklerde mezar taşı dikme geleneğinin atalar kültünün bir neticesi olarak ortaya çıktığını dile getirerek sözlerine başlayan Boyraz, “beşik, eşik, keşik” üçlemesinin son unsuru olan “keşik”in (ölüm) Türk kültüründe çok önemli bir yer tuttuğunu belirtti. Köktürkler döneminde dikilen mezar taşlarına kişinin “bengü”sü nazarıyla bakıldığını, ölen kişiyi simgelediğine inanıldığı için mezar taşı için “ebedî” anlamına gelen “bengü” kelimesinin kullanıldığını da ifade eden Boyraz, mezar taşlarına söz yazma geleneğinin Göktürk ve Uygurlardan daha eskiye dayandığını söyledi. Bunun da Yenisey ve Orhon yazıtlarındaki dilin oturmuşluğundan çıkarıldığını ifade etti.

Konuşmasında mezar taşlarını aynı zamanda bir “tapu senedi” olarak da niteleyen Boyraz, İslamiyet sonrası (Karahanlı, Gazneli ve Büyük Selçuklu) dönemde mezar taşlarına ve dolayısıyla da mezar taşı sözlerine pek rastlanmadığını belirttikten sonra bu durumun Anadolu Selçukluları ve Beylikler döneminde değiştiğini; artık çok sayıda mezar taşına ve onların üzerine hakkedilmiş çok sayıda söze rastlandığını sözlerine ekledi. Dinin insan hayatındaki etkisini göstermesi bakımından bu dönem mezar taşı sözlerinin oldukça dikkat çekici olduğunu ifade eden Boyraz, söz konusu dönemin mezar taşı sözlerinin büyük bölümünün ayet, hadis ve dualardan oluşan Arapça, az bir bölümünün ise ölenin ardından duyulan acıyı dile getiren manzum Farsça sözlerden oluştuğunu belirtti. Bu uygulamanın ortaya çıkmasında, mezar taşını uygun bulmayan İslami anlayışı yumuşatma, mezar taşlarına meşruiyet kazandırma çabasının etkili olabileceğini sözlerine ekledi.

Konferansını farklı dönemlere ait mezar taşı fotoğraflarıyla ve onlara yazılmış söz örnekleriyle destekleyen Boyraz, Anadolu Selçuklu ve Beylikler dönemi mezar taşı sözü geleneğinin 15. ve 16. yüzyıla kadar Osmanlı döneminde de devam ettiğini, ancak bu yüzyıldan sonra tam bir Osmanlı dönemi mezar taşı sözü geleneğinin oluştuğunu dinleyicilerle paylaştı. Bu geleneğin en iyi örneklerine başta İstanbul ve Bursa olmak üzere Osmanlı’da önemli kültür merkezi hâline gelmiş şehirlerde, eyalet merkezlerinde rastlandığını dile getiren Boyraz, bu dönemde mezar taşı sözlerinin kadınlar için de hatırı sayılır miktarda yazıldığını ifade etti. Anadolu Selçuklu ve Beylikler dönemine ait mezar taşı sözlerinde dua isteğinin pek olmadığını, ancak bu durumun Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde değiştiğini, dua isteğinin artık ısrarlı bir şekilde gerçekleştirildiğinin altını çizdi. Boyraz, “mezar taşlarındaki sözlerin başka alanlardaki verilerle de karşılaştırılarak kullanılması hâlinde çok önemli bilgilerin ortaya çıkabileceğini” vurgulayarak ve bunu da örneklendirerek sözlerini tamamladı.

Sonuç itibariyle konferansta Türklerde mezar taşlarına söz yazma geleneğinin ne zaman başladığı, tarihî süreç içerisinde bunun nasıl bir seyir takip ettiği, zaman içerisinde bu geleneğin ne tür değişim ve dönüşümler geçirdiği, sebep-sonuç ilişkilerine de değinilerek ayrıntılı bir şekilde anlatıldı. Verilen ara dâhil iki saati aşan bir sürede tamamlanan konferansta mezar taşı sözlerinin dil ve kültür tarihi açısından önemi üzerinde duruldu ve her döneme ait mezar taşı sözlerinin yapı ve muhteva özellikleri teferruatlı bir biçimde verilmeye çalışıldı. Bir yandan mezar taşı sözlerinden hareketle sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik şartlara ilişkin okumalar yapılırken bir yandan da bunların sözler üzerindeki etkileri üzerinde duruldu. Türklerin mezar taşı sözü geleneğindeki değişen ve süreklilik arz eden unsurlar, sebepleri ve sonuçlarıyla birlikte kronolojik olarak ifade edildi.

Konferans sonrasında TDK Başkan Yardımcısı Ali KARAÇALI tarafından Prof. Dr. Şeref BOYRAZ’a teşekkür belgesi takdim edildi.

Paylaş:
  • tweet

Haber Belgeliği

  • Türk Dilinin Ağustos Sayısı Yayımlandı.

           …

    Tarih: 2 Ağustos 2022

  • Arnavutçadaki Türkçe Alıntılar Adlı Eserin Tanıtım Toplantısı Tiran’da Yapıldı.

    New York Üniversitesi Balkan…

    Tarih: 7 Temmuz 2022

  • Prof. Dr. HEKİMOĞLU ve Prof. Dr. GÜLSEVİN, Tiran Yunus Emre Enstitüsünün Söyleşi ve İmza Etkinliğine Katıldı.

    Atatürk Kültür, Dil ve…

    Tarih: 7 Temmuz 2022

  • Türk Dilinin Temmuz Sayısı Yayımlandı

           …

    Tarih: 1 Temmuz 2022

  • “Türkçe Eğitiminde Yaşanan Sorunlar Çalıştayı” KKTC’de Yapıldı.

    Türk Dil Kurumu ve…

    Tarih: 1 Temmuz 2022

Duyuru Belgeliği

  • Post thumbnail

    14. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu

      Türk Dil Kurumunun iş…

    Tarih: 11 Ağustos 2022

  • 2023 Yılı Burs Duyurusu

      Kurumumuz tarafından 2023 yılı…

    Tarih: 1 Ağustos 2022

  • 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü Kutlu Olsun.

    15 Temmuz 2016’da Türkiye Cumhuriyeti’nin…

    Tarih: 14 Temmuz 2022

  • Türkolojinin Çınarlarından Prof. Dr. Kemal ERASLAN Vefat Etti.

    Türkoloji sahasına önemli hizmetleri olan,…

    Tarih: 13 Temmuz 2022

Bağlantılar

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Türk Tarih Kurumu

Atatürk Kültür Merkezi

Atatürk Araştırma Merkezi

Bilgi Edinme Başvurusu İçin

Diğer Bağlantılar

Sayfalarda Ara

Türk Dili Yılı

gorsel_-1
gorsel_-2
gorsel_-3
gorsel_-4
gorsel_-5
gorsel_-6
gorsel_-8
gorsel_-9
Atatürk Bulvarı No.: 217 06680 Kavaklıdere/ANKARA Telefon: +90 (312) 457 52 00 – Belgegeçer: +90 (312) 468 07 83