III. Sözlük Bilimi Sempozyumu Eskişehir’de Düzenlendi
III. Sözlük Bilimi Sempozyumu Türk Dil Kurumu ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi iş birliğince 3-4 Kasım 2016 tarihlerinde Eskişehir’de düzenlendi. Sempozyum Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezinde saat 9:00’da açış konuşmaları ile başladı.
Sempozyumun açış konuşmasını SÖZMER Müdürü Prof. Dr. Erdoğan BOZ yaptı. BOZ, “SÖZMER olarak dünyadaki sözlük bilimi çalışmalarını yakından takip ettiklerini ve bu sempozyumun gerçekleştirilmesiyle sözlük biliminin önemli güncel sorunlarının ele alınacağını; çözüme yönelik tekliflerin yapılacağını” dile getirdi. BOZ, sempozyumun ana temasının “sözlük bilimi terminolojisi” olduğunu belirttikten sonra “alanda çalışan bilim insanları arasında terim birliğinin sağlanmasını ve sözlük bilimi terimlerinin Türkçeleştirilmesini hedeflediklerini” söyledi.
İkinci olarak açış konuşmasını yapan Türk Dil Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Bilal ÇAKICI, “Milletlerin medeniyet inşalarında ve ilerleme safhalarında sözlüklerin çok önemli bir yeri vardır. Gerek bir dilin genel sözleri gerekse bilim, sanat ve zanaat kollarının özel sözleri olarak bilinen terimler, kültürün aktarılmasında oldukça önemli değere sahiptir. Sözlükler, bu gibi bilgi şubelerinin sözlük bilimi ışığında derlenmesiyle oluşturulmuş en önemli başvuru kaynaklarındandır.” diyerek sözlerine başladı.
ÇAKICI, “Milletimizin maddi ve manevi kültürünün kuşaktan kuşağa aktarılmasının ve ilim, irfan iddiasının çağdaş milletlerle boy ölçüşebilmesinin en önemli yapıtaşlarından birisi olan, ayrıca her bilim sahasına ilişkin terimlerin mümkün düzeyde Türkçe olarak oluşturulması; bunların derlenip yayın hâlinde milletimizin hizmetine sunulması işi, bizim en önemli işlerimizden biri olmuştur. Kuruluşundan bu yana sözlük ve sözlükçülük konusuna özel bir önem veren Türk Dil Kurumu, daha kurulduğu yıllarda oluşturduğu bilim kolları içerisinde “Lügat ve Istılah” koluna yer vermesiyle bu anlayışını sağlamlaştırmıştır. Kurumumuzun bugüne kadar yayımladığı 1200’e yakın değerli eserin içerisinde sözlüklerin oranı neredeyse %20’dir.” dedikten sonra sözlerini “Sözlük bilimindeki gelişmeler ışığında ilmî bakımdan dikkate alınıp işlenmesi gereken bu alanı verimli olmasını umduğumuz bir faaliyetle Eskişehir Osmangazi Üniversitesi bünyesinde kurulan SÖZMER ile iş birliği içerisinde muhataplarına sunma imkânı bulduğumuz için Türk Dil Kurumu olarak mutluyuz.” biçiminde devam ettirdi ve iş birliklerinden ötürü Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan GÖNEN Bey’e ve SÖZMER Müdürü Prof. Dr. Erdoğan BOZ Bey’e; ayrıca sözlük bilimine yönelik aydınlatıcı bildirileriyle katkı sunan kıymetli bilim insanlarına teşekkür etti.
Açış konuşmasını yapmak üzere kürsüye gelen Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan GÖNEN, dilin milletlerin hayatındaki önemli yerini dile getirdikten sonra, ilim, irfan bakımından oldukça önemli katkı sağlayacak olan bir sempozyumu gerçekleştirdikleri için mutlu olduklarını ve bundan ötürü Türk Dil Kurumuna, SÖZMER Müdürü Prof. Dr. Erdoğan BOZ’a, yurt içinden ve yurt dışından gelerek ilmî katkıda bulunan araştırmacılara teşekkür etti.
Açış konuşmaları, davetli konuşmacı olarak konuşmasını yapan ve sözlük bilimi bakımından oldukça kıymetli bilgiler sunan Prof. Dr. Henning BERGENHOLTZ’un sunumu ve Arş. Gör. Dilber ZEYTİNKAYA’nın poster sunumuyla tamamlandı.
Bildiriler, adlarını Kaşgarlı Mahmut, Mütercim Asım, Mehmet Esat, Ali Şir Nevaî, Ebu Hayyan, Zemahşerî, Mirza Mehdi Han, Vankulu Mehmet, Ahmet Vefik Paşa, Mehmet Salahî, Redhouse, Mehmet Şevket, Semsettin Sami, Muallim Naci, Ebuzziya Tevfik, Hüseyin Remzî, Nâzım bin Muhammet, Muhammet Şemsettin gibi sözlükçülüğümüzün önemli simalarından alan oturumlarda sunuldu.
Yaklaşık 120 katılımcının katıldığı ve 100 bildirinin sunulduğu sempozyumda Baktygul KULAMSHAEVA tarafından sunulan İki Dilli Sözlüklerde Kültürel Öğeler Sorunu Kültürel Öğeler ve Terimselleştirme Üzerine, Bayram ÇETİNKAYA tarafından sunulan Sözlük İçi Gönderimler ve Sözlüğün İşlevi, Burcu Yılmaz ÇEBİN tarafından sunulan Dil Devrimi Kapsamında Batı Kökenli Edebiyat Terimlerinin Özleştirilme Süreci, Bülent Özkan tarafından sunulan Türkçe İçin Kendi Kendine Derlem Oluşturma Platformu ve Sözlük Bilimi Uygulamaları Celal DEMİR ve Erhan AKDAĞ tarafından sunulan Türkçe Sözlük’te Temel Anlama Dayalı Olumsuz Algılar Üzerine,
Ceylan YILDIRIM tarafından sunulan Terminoloji Yönetim Sistemlerinde Terminoloji Çalışması ve Çeviri, Cüneyt AKIN tarafından sunulan Ansiklopedik Sözlükler ve Manas Ansiklopedisi, Dilber ZEYTİNKAYA tarafından sunulan Geleneksel Sözlüklerden Aykırı Sözlüklere Yeni Bir Sözlük Türü: Lümpen Sözlüğü, Elisabed BZHALAVA tarafından sunulan Farklı Dillerden Türkçeye Geçen Aynı Kavramsal Terminolojik Alıntılar ve Onların İşlevi, Engin YILMAZ tarafından sunulan Sözcük Eşleştirmeye Dayalı (Word-Match) Tanımlar Bakımından Güncel Türkçe Sözlük’ün Değerlendirilmesi, Prof. Dr. Erdoğan BOZ, Prof. Dr. Ferdi BOZKURT ve Fatih DOĞRU tarafından sunulan Türk Sözlük Bilimi Terminolojisi Üzerine Derlem Tabanlı Bir Araştırma, Fatoş Eren ÖZDEMİR ve Ahmet Bilal ÖZDEMİR tarafından sunulan Sözlükbilim İçin Bir Türkçe Terimbilgisi Veritabanı Oluşturma Çalışması, Göksel SERT tarafından sunulan Türkçe Eşdizimlilik Çalışmalarında Terminoloji Sorunu, Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN tarafından sunulan Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü ve Sözlük Eleştirileri Üzerine, H. İbrahim DELİCE tarafından sunulan Sözlüklerde Sözcük Türlerine Yer Verilmeli mi?, Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR tarafından sunulan Sözlük Çalışmalarında Uygulamalar ve Kullanılan Terimler, Henning BERGENHOLTZ tarafından sunulan Denmark Informatıon Tools For General And Specıalızed Users, Lindita XHANARİ tarafından sunulan Arnavut Araştırmacılarının Arnavutçadaki Türkizmalara Yönelik Hazırladıkları Sözlükler ve Dil Araştırmaları, Mehmet GÜRLEK tarafından sunulan Bir Sözlük Nasıl Eleştirilir?, Meltem AYABAKAN tarafından sunulan Sözlükbilim Terminolojisinde Eşdizim-Eşdizin Farkı, Meriç GÜVEN tarafından sunulan Sözlüklerde Madde Başı Kelimelerinin Tanımlanması ve TDK “Türkçe Sözlük”ün Madde Başı Kelimelerinin Fesih ve Beliğ Cümle Açısından “Pankronik” Değerlendirilmesi, Murat DEMİRKAN, Mustafa BÜKER ve Naci Serhat BAŞKAN tarafından sunulan Eşdizim Sözlükleri ve Kelime Edinim Sorunsalı, Murat ÖZŞAHİN tarafından sunulan Tematik Sözlüklerin Kapsamı ve Tema Belirleme Ölçütleri, Mustafa AKSAN ve Yeşim AKSAN tarafından sunulan Ortak Terimler ve Türkçe Karşılıkları: Sözlükbilim ve Derlem Dilbilim, Prof. Dr. Oktay AHMED tarafından sunulan Sözlükçülük Çalışmalarında Türkçe Bilgisayar Derlemlerinin Kullanımı, Sami BASKIN tarafından sunulan Türkçenin Çevrimiçi Sözlüklerini Nasıl Daha Kullanışlı Kılabiliriz?, Sebahat ARMAĞAN tarafından sunulan Sözcük Türlerinin Sözlük Bilimiyle İlişkisi ve Sözlüklerde Sözcük Türlerinin Yeri ve Önemi, Selcen ÇİFCİ ve Erol SAKALLI tarafından sunulan Türkçe Açıklamalı – Ansiklopedik Sözlüklerde Kullanılan Yöntemler, Selma ELYILDIRIM tarafından sunulan Sözlük Maddelerinin Düzenlenişi: Çokanlamlılık Karmaşası, Serdar KARAOĞLU tarafından sunulan Türkçe Sözlüklerde Neolojizm: Misalli Büyük Türkçe Sözlük Örneği,
Sevgi Çalışır ZENCİ tarafından sunulan Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’te Kullanılan Sözlük Birimler ile Tanımlamaları Arasındaki Anlamsal İlişkiler, Prof. Dr. Şerif Ali BOZKAPLAN, İbrahim Atakan KUBİLAY ve Yasemin KARADEMİRLİDAĞ tarafından sunulan Türkçe İçin Duygu Sözlüğü Oluşturulması, Prof.Dr. Şükrü Halûk AKALIN tarafından sunulan Okul Öncesi ve Okul Çağı Sözlükleri ile İlgili Terimler ve Türler Üzerine, Tuğba POÇAN tarafından sunulan Tarihsel Bir Sözlüğün Yazım Tekniğine Dair Bir İnceleme, Zeliha KAPUKAYA tarafından sunulan Türkiye’de Edebiyat Sözlükçülüğü ve Kapsamlılıkları Açısından Edebiyat Sözlükleri adlı bildiriler ilgi çekti.
III. Sözlük Bilimi Sempozyumu’nun kapanış oturumu Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR’ın başkanlığında Prof. Dr. Paşa YAVUZARSLAN, Prof. Dr. Şükrü Halûk AKALIN, Prof. Dr. Engin YILMAZ, Doç. Dr. Bilal ÇAKICI, Doç. Dr. Bülent ÖZKAN, Doç. Dr. Lindita XHANARI ve Prof. Dr. Erdoğan BOZ’un değerlendirme konuşmalarıyla sona erdi.
III. Sözlük Bilimi Sempozyumu’nun ilk gününün akşamı Eskişehir’in önemli semti Odun Pazarı, ikinci günü ise Türk Dünyası Kültür Parkı, katılımcılar tarafından ziyaret edildi.
