TÜRK DİL BİLGİSİ TOPLANTILARI-IV

TÜRK DİLİNDE EKLER SEMPOZYUMU

 SONUÇ BİLDİRGESİ

         Türk Dil Kurumunun bünyesinde kurulu olan Dil Bilimi ve Dil Bilgisi Kolu, 2014 ve 2015 yıllarında dil bilgisinin sorunlu konularına çözümler aramak amacıyla “Birleşik Fiil” konusunda bir toplantı ile “Ses ve Şekil Bilgisi Sempozyumu”, “Dil Bilgisi ve Dil Bilimi Terimleri Sempozyumu” düzenlemiştir. Toplantılarda konuyla ilgili bilim adamları bir araya gelmiş, bildiriler sunulduktan sonra tartışma bölümlerinde yapılan katkılar ve eleştiriler sorunların çözüm yollarının bulunması konusunda ışık tutmuştur. Bu toplantıların bir yenisi ve sonuncusu 2-3 Haziran 2016 tarihlerinde İstanbul’da yapılan “Türk Dilinde Ekler Sempozyumu”dur.

          Sempozyuma Prof. Dr. A. Mevhibe Coşar, Prof. Dr. Ayşe İlker, Prof. Dr. Hamza Zülfikar, Prof. Dr. Nadir İlhan, Prof. Dr. Sadettin Özçelik, Yrd. Doç. Dr. Erkan Salan, Yrd. Doç. Dr. Tuna Beşen Delice, Dr. Aşur Özdemir, Dr. Ahmet Turan Doğan, Dr. Emre Türkmen ve Dr. Ferdi Güzel konuşmacı, Prof. Dr. Gürer Gülsevin, Prof. Dr. Ahmet Kâzım Ürün oturum başkanı, Türk Dil Kurumu uzmanları Belgin Aksu, Cemil Eker ve Gülzemin Özrenkgörevli olarak katıldılar.

 Prof. Dr. Hamza Zülfikar’ın başkanlığında yapılan I. oturumdaki bildiriler:

Manisa Ağızlarında Kullanılan “Öngücü”, “Sonuç” ile Yapı Bakımından Aynı Kelime mi?( Prof. Dr. Ayşe İLKER)

/-MAK/ Biçim Birimi ve İşlevleri (Dr. Aşur Özdemir)

Dilbigisel Ulamların Biçimsözdizimsel İşaretleyicileri (Prof. Dr. Erdoğan BOZ sağlık sorunları sebebiyle sempozyuma katılamadığı için sadece bildirisi okundu).

Prof. Dr. Gürer Gülsevin’in başkanlığında yapılan II. oturumdaki bildiriler:

Yapım Ekinin Kelimeye Katkısını İfade Etme (Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR)

Azerbaycan ve Türkmen Türkçesi Çalışmalarında Eklerin Tasnifi Meselesi (Yrd. Doç. Dr. Tuna Beşen DELİCE)

{-vAnIn} Teklik Birinci Kişi Eki Üzerine (Yrd. Doç. Dr. Erkan SALAN)

Prof. Dr Ayşe İlker’in başkanlığında yapılan III. oturumdaki bildiriler:

Tarihî Metinlerde -sA gerek Yapısının İşlevleri Üzerine (Prof. Dr. Sadettin ÖZÇELİK)

Türkçede Kelimelerin Ekleşmesiyle Ortaya Çıkan Ekler (Prof. Dr. Nadir İLHAN)

Prof. Dr. A. Kâzım Ürün’ün başkanlığında yapılan IV. oturumdaki bildiriler:

Türkçede Ödünçlemelerden Kelime Türeten Ekler (Prof. Dr. A. Mevhibe COŞAR)

Türkçenin Az Bilinen Bir Eki +lAŋ/ +lAn ve Türkiye Türkçesi Ağızlarında Bu Ek ile Kurulu Kelimeler (Dr. Ferdi GÜZEL)

Türkmen Türkçesinde -Xp Zarf-fiil Ekinin Kullanım Özellikleri ve İşlevleri (Dr. Emre TÜRKMEN)

            İsimden İsim Yapan +sAk Eki İle Fiilden İsim Yapan -sAk Ekinin Yapı ve Anlam Bakımından Değerlendirilmesi (Dr. Ahmet Turan DOĞAN)

Sempozyumun bitiminde Prof. Dr. Sadettin Özçelik’in başkanlığında Prof. Dr. Hamza Zülfikar’ın, Prof. Dr. Ayşe İlker’in ve Prof. Dr. Gürer Gülsevin’in katıldığı Değerlendirme Oturumu yapıldı.

Sempozyumda Türkiye Türkçesinin ekleriyle ilgili 5, tarihî dönemlerle ilgili 3, çağdaş Türk dilleri ve ağızlarıyla ilgili 4 bildirinin sunulduğu söylendikten sonra bu tür özel konulu toplantılarda sunulan bildirilerle ve tartışma bölümlerinde yapılan katkılarla çözümlerin hemen bulunamasa da en azından ne tür sorunların bulunduğunun ortaya konulduğu belirtildi. Ayrıca genç Türkologların sempozyuma katılımlarının hem kendilerine hem de diğer katılımcılara çok yararlı olduğu ifade edildi.

Sempozyumun sonunda ileriye dönük alınan kararlar:

1.Türk dilindeki eklerin sadece yapım ve çekim ekleri olarak ayrılmasının yeterli olmaması sebebiyle konusu sadece eklerin sınıflandırılması olan bir toplantının yapılması;

2.Halk ağızlarında var olan büyük hazinenin sadece kelimeler bakımından değil, ekler bakımından da ayrıntılı olarak incelenmesi;

3.Halk ağzında bulunan bilim dallarıyla ilgili terimlerin ortaya çıkarılması;

4.Yayımlanan çalışmalarda hazırlanan dizinlerin başka çalışmalar için yararlı olabilmesi için kelimelerin ses değerlerinin, türlerinin, anlamlarının ve örnek metinlerinin mutlaka verilmesi;

5.Dizin bölümlerinin nasıl olması gerektiğini gösteren bir kılavuzun hazırlanması;

6.Sempozyum bildirilerinin yayımlanması;

7.Sonuç bildirgesinin Türk Dili dergisinde yayımlanması

Son olarak Prof. Dr. Hamza Zülfikar konuşmacıların ve oturum başkanlarının bütün oturumları başından sonuna kadar dinlemelerinin daha isabetli ve yararlı olacağını, yabancı ülkelerdeki örneklerin bu yönde olduğunu söyleyerek konuya dikkat çekmiştir.