• Başlangıç
  • Dîvânu Lugâti’t-Türk Veri Tabanı
  • Nutuk Veri Tabanı
  • Süreli Yayınlar Veri Tabanı

Logo

Gezinme
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Görev ve Hedef
    • Tarihçe
    • Başkanlar
    • Yönetim
    • Teşkilat Şeması
    • Bilgi Edinme Hakkı
    • Raporlar
    • Mevzuat
    • Kamu Hizmetleri Standartları Tablosu
    • İletişim
  • Yayınlar
    • Türk Dili Dergisi
    • Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
    • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten
    • Süreli Yayınlar Veri Tabanı
    • Makale ve Kitap Gönder
    • Yeni Yayınlar
    • Satıştaki Yayınlar
    • E-kitaplar
    • Dijital Yayın Platformu
    • Basım Kuralları
    • Genel Dağıtımcılarımız
  • Bütünleşik Bilgi Sistemi
    • Etkinlik ve Destek Sistemi (EDSİS)
    • Bilimsel Proje Sistemi (PROSİS)
    • Yayın Takip Sistemi (YAYSİS)
    • Türk Dil Kurumu E-posta
    • Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS)
  • Kütüphane
    • Kütüphane Hakkında
    • AYK Toplu Katalog
    • Katalog Taraması
    • El Yazmaları ve Nadir Eserler
  • Sözlükler
  • Atatürk Köşesi
    • Nutuk Veri Tabanı
    • Fotoğraflar
    • Afet İnan’dan Atatürk’le İlgili Anılar
    • Atatürk’ün Vasiyeti
    • Çeşitli Yazılar
    • TDK Yayınlarında Atatürk
    • Türk Dili dergisinde Atatürk
    • Mustafa Kemal Atatürk Veri Tabanı(ATAM)

Büyük Ünlü Uyumu

Yazım Kuralları

 

Bir kelimenin birinci hecesinde kalın bir ünlü (a, ı, o, u) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ince bir ünlü (e, i, ö, ü) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, kırlangıç; beşik, bilezik, gelincik, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.

 

Büyük ünlü uyumuna aykırı olan Türkçe kelimeler de var­dır: anne, dahi, elma, hangi, hani, inanmak, kardeş, şişman vb.

 

Alıntı kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz: ahenk, badem, ceylan, çiroz, dükkân, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, nişasta, otomatik, pehlivan, selam, tiyatro, viraj, ziyaret vb.

 

Bitişik yazılan birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz: açıkgöz, bilgisayar, çekyat, hanımeli vb.

 

-gil, -ken, -leyin, -mtırak, -yor ekleri büyük ünlü uyumuna uymaz: akşam-leyin, bakla-­gil-ler, çalışır-ken, ekşi-mtırak, yürü-yor vb.

 

-daş (-taş) eki bazı kelimelerde büyük ünlü uyumuna uymaz: din-daş, gönül-daş, meslek-taş, ülkü-daş vb.

 

-ki aitlik eki büyük ünlü uyumuna uymaz: akşamki, duvardaki, karşıki, onunki, yarınki, yoldaki vb.

 

Büyük ünlü uyumuna girmeyen kelimelere gelen ekler, kalınlık incelik bakımından son hecenin ünlüsüne uyar: adalet-li, anne-si, kardeş-lik, meslektaş-ımız, şişman-lık vb.

 

Bazı alıntı kelimelerde ekler bu uyuma girmez: idrak-i, meçhul-e, mentol-de, sembol-ler vb.

 

Son ünlüleri kalın sıradan olmasına karşın son sesleri ince söylenen bazı alıntı kelimeler ince ünlülü ekler alır: alkol / alkolü, hakikat / hakikati, helal / helalimiz, idrak / idrakimiz, kabul / kabulü, kontrol / kontrolü, protokol / protokole, saat / saate, sadakat / sa­dakati, santral / santraller vb.

 

Paylaş:
  • tweet

Haber Belgeliği

  • “Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Sempozyumu” Başladı.

       Uluslararası Balkan Üniversitesi…

    Tarih: 10 Nisan 2021

  • Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN, “Dünya Dili Türkçe” Başlıklı Bir Konferans Verdi.

       T.C. Bakü Büyükelçiliği…

    Tarih: 9 Nisan 2021

Duyuru Belgeliği

  • Yunus Emre ve Dünya Dili Türkçe Özel Sayı Duyurusu

        Değerli okurlarımız,  …

    Tarih: 2 Nisan 2021

  • Post thumbnail

    Salgın Terimleri ve Türkçe Bilgi Şöleni

         Türk Dil Kurumu…

    Tarih: 31 Mart 2021

Bağlantılar

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Türk Tarih Kurumu

Atatürk Kültür Merkezi

Atatürk Araştırma Merkezi

Bilgi Edinme Başvurusu İçin

Diğer Bağlantılar

Sayfalarda Ara

Türk Dili Yılı

gorsel_-1
gorsel_-2
gorsel_-3
gorsel_-4
gorsel_-5
gorsel_-6
gorsel_-8
gorsel_-9
Atatürk Bulvarı No.: 217 06680 Kavaklıdere/ANKARA Telefon: +90 (312) 457 52 00 – Belgegeçer: +90 (312) 468 07 83